آینده دنیای فناوری اطلاعات یک دنیای ابری است

نگاهی به تغییر و تحولات‌ در دنیای رایانه، حاکی از آن است که جهان رایانه به سرعت در حال حرکت یا به اصطلاح Shift کردن به سمت یک فن‌آوری جدید است. این فن‌آوری با توجه به مزایایی که هم برای کاربران و هم برای خدمات‌دهندگان اینترنت و رایانه دارد، به سرعت در حال‌ گسترش است تا جایی که از هم اکنون حتی سیستم‌عامل‌هایی بر مبنای این فن‌آور‌ی به بازار آمده و به شدت در حال رشد هستند.

به گزارش «تابناک»، فن‌آوری Cloud یا پردازش و رایانش ابری، آن گونه که در فارسی ترجمه شده، ‌این روز‌ها در حوزه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات کاربرد وسیعی یافته است. شرکت‌های بزرگی پیرامون خدمات Cloud شکل گرفته‌اند و شرکت‌های غولی مانند مایکروسافت و گوگل در حال حرکت به سمت بهره‌برداری از این فن‌آوری هستند. 

اما Cloud چیست و دانستن کاربرد و ماهیت آن چه مزایایی دارد و چرا آینده رایانه یک آینده ابری است؟

تولد فناوری Cloud

در حالی که اصطلاح Cloud Computing یا رایانش ابری، اصطلاحی قرن بیست و یکمی شناخته می‌شود، خود واژه Cloud ریشه‌ای به قدمت دهه ۵۰ میلادی دارد؛ زمانی که همه پردازش‌ها در اتاق‌های سرور ـ که آکنده از رایانه‌های غول‌پیکر بودند ـ صورت می‌گرفت و همه کاربران از طریق ترمینال‌هایی به این رایانه‌‌ها و پردازش‌ها دسترسی داشتند. 

درگیر کردن اینترنت در این مفهوم، منجر به آن شده است که در قرن بیست و یکم، فن‌آوری Cloud دوباره با یک شمای جدید ‌متولد شود و خدمات گوناگونی پیرامون آن شکل بگیرد.

در واقع سیستم Cloud عبارت است از مجموعه‌ رایانه‌هایی که به گونه‌ای با هم مرتبط شده‌اند که همچون اکوسیستم یگانه عمل می‌کنند. هدف از این فن‌آوری، ایجاد قابلیت دسترسی همزمان و از راه دور همه کاربران به خدمات یکسان است. خروجی آن این است که کاربران همگی بدون نگرانی از تنظیمات رایانه‌ها و خود Cloud به خدمات دسترسی دارند. 

اما چرا نام این فن‌آوری Cloud گذاشته شده است؟ 

‌کسی ‌دقیق پاسخ این را نمی‌داند؛ شاید به این دلیل که حجم بالای کاربرانی که ‌در یک نقطه از یکسری خدمات بهره می‌برند، به شکل ‌یک ابر دیده می‌شود. تصور کنید که حجم بالایی از داده‌ها در یک نقطه متمرکز شده و از آنجا در رفت و آمد هستند! 

انواع Cloud و کاربرد آن‌ها

فن‌آوری Cloud ‌کلا در دو مورد دسته‌بندی می‌شود: آرایش‌ها یا Deployments و خدمات یا Services. 

در طبقه‌بندی Deployment چهار دسته قرار دارند؛ 

Private Cloud: یک شبکه ابری خصوصی معمولا متعلق به یک نهاد یا شرکت خصوصی است. ممکن است مدیریت این فضای Cloud بر عهده خود شرکت خصوصی یا یک شرکت و نهاد دیگر باشد. 

Public Cloud: ‌بر خلاف نوع پیش، این گونه در اختیار عموم است؛ البته تفاوت‌ بسیاری به لحاظ ساختار فنی در بین این دو گونه وجود دارد؛ یک نمونه از این گونه Dropbox است. 

Hybrid Cloud: هنگامی که یک خدمت دهنده Cloud هر دو گونه Private و Public را ارائه کند، آن را با نام Hybrid Cloud شناسایی می‌کنند. این امر هنگامی روی می‌دهد‌ که یا دو شرکت خصوصی و عموی Cloud با هم یکپارچه شوند و یا یک شرکت خصوصی خدمات عمومی را نیز ارائه کند. 

Community Cloud: هنگامی که یک Private Cloud در میان چند نهاد یا شرکت مشترک شود، به یک Community Could تبدیل می‌شود. در واقع یک Community Cloud چیزی بین نوع خصوصی و عمومی است.

در سمت خدمات نیز سه گونه وجود دارد؛

Infrastructure-as-a-Servise یا IaaS: وب سرویس آمازو نیک مورد بارز از این گونه است. زمانی که یک شرکت‌، زیر‌بناهای پردازش ابری برای کاربران را فراهم ‌می‌کند، در این دسته می‌گنجد.

Platform-as-a-Service یا PaaS: زمانی که یک شرکت اقدام به فراهم آوردن بستری می‌کند که در آن کاربران می‌توانند‌ نرم‌افزارها و خدمات را توسعه دهند، در این حوزه فعالیت می‌کند؛ ‌نمونه‌ای بارز از این دسته Force.com است.

Software-as-a-Service یا SaaS: نمونه آخر مربوط به خدماتی است که در آن شرکت خدمات دهنده دسترسی کاربران به نرم‌افزارها و App هایی را که در فضای Cloud هستند، فراهم می‌کند؛ نمونه‌های بارز آن Gmail و Netflix است.

آینده رایانه و Cloud

وقتی تصور کنید ‌با فن‌آوری Cloud چه مزایایی در اختیار کاربران و خدمات دهندگان است، متوجه این نکته می‌شود که به تدریج دنیای ما به این فن‌آوری وابسته می‌شود. از ذخیره شدن داده‌ها بر روی فضای Cloud گرفته تا خدماتی که Anazone و Youtube می‌دهند و سیستم‌عامل‌هایی مانند Chrome OS و ویندوز ۸.‌۱ که ‌اولی به شکل کامل تحت وب بوده و دومی نیز به مرور تحت Cloud می‌‌شود.

این‌ها همه حاکی از آن است که از هم اکنون دنیای فن‌آوری به سمت ابری شدن ‌پیش می‌رود و با گسترش دسترسی به اینترنت پرسرعت و ارزان در سراسر دنیا، این احتمال قوت بیشتری می‌گیرد. کافی است در نظر آوریم که خط انتقال داده‌های ترانس آتلانتیک در حال راه‌اندازی است و شرکت‌های بزرگی همچون گوگل و مایکروسافت و فیس‌بوک سهامداران اصلی آن هستند. 

این پروژه قابلیت انتقال یک ترابیت داده در ثانیه را داراست؛ یعنی معادل ۶۰ ویدئوی FullHD در ثانیه بر روی یوتیوب؛ برای نمونه، تصور کنید ‌با دسترسی به ‌چنین سرعتی، آیا دیگر نیازی به استفاده از Hard یا حافظه سخت در آینده خواهد بود؟!

---

تعداد خدمات Cloud هر روزه در حال افزایش است. حال این خدمات از ارائه امکانات تهیه نسخه پشتیبان باشد و یا ارائه امکانات Remote Access. فناوری Cloud در حال تغییر همه چیز است. SaaS یکی از این خدمات پیشرو است که در اینجا به مزایا و نمونه های آن اشاره میکنیم.

در مقاله قبل به نمونه های مختلف از خدمات Cloud در سمت Services وDeployments اشاره کردیم که یکی از این خدمات که البته مخاطب بسیار زیادی نیز دارد، خدمات SaaS یا Software as a Service است.

در اینجا قصد داریم کمی بیشتر پیرامون این سرویس و ماهیت و مزایای آن توضیح دهیم و نمونه های اصلی آن را معرفی نماییم:

قبل از آنکه به نمونه های عملی این سرویس بپردازیم بگذارید کمی پیرامون آنچه SaaS میتواند برای شما فراهم آورد و امکاناتی که در اختیار شما قرار میدهد، توضیح دهیم:

1 – شرکت های خدمات دهنده با استفاده از این سرویس هر زمان که نیاز داشته باشید، نرم افزار یا نرم افزارهای خاصی را در اختیار شما قرار میدهند.

2 – در برخی موارد لازم است که داده های لازم برای کار با نرم افزار را دانلود کنید اما در اغلب موارد نیازی به این موضوع نیست. اما در نهایت همه داده های شما در کار با نرم افزار بر روی فضای Cloudذخیره میشود.

3 – SaaS اقدام به ارائه خدمات با چنان سرعتی میکند که تفاوت چندانی با کار در حالت عادی ندارد. البته این موضوع تا حد زیادی وابسته به سرعت اینترنت در سوی Client نیز هست اما در مجموع خدمت ارائه شده در بهترین Configuration خود قرار دارد.

4 – در جایی که ارائه این خدمات به همراه دریافت وجهی میباشد، کاربران همانقدر که از خدمات استفاده میکنند پول پرداخت میکنند:

اینها را در ذهن داشته باشید تا به نمونه های عملی خدمات SaaS بپردازیم. مسلما مواجه شدن با نمونه های عملی این خدمات از آنجایی که به احتمال زیاد از آن ها استفاده کرده اید، میتواند شمای روشنتری از این خدمات به شما ارائه کند:

نرم افزارهای تحت وب Office

بهترین نمونه از SaaS را میتوان خدمات تحت وب Office مایکروسافت دانست. این همان Office است که بر روی ویندوز خود دارید ولی اینجا تحت وب عمل میکند و از هرکجا که بخواهید میتوانید تنها با یک حساب کاربری مایکروسافت به آن دسترسی داشته باشید:

این Office تحت وب به شما اجازه میدهد که مستندات و فایل های خود را بر روی فضای Cloud درOneDrive ذخیره کنید. قادر به ویرایش مستندات و فایلها در حالت Real-Time هستید و برنامه هایOffice تقریبا هر آنچه را که نیاز دارید در اختیار شما میگذارند.

خدمات ThinkFree Office نیز دقیقا خدماتی مشابه با Office مایکروسافت ارائه میکنند اما با مشخصات خاص خود. این ابزار نیز قابلیت ذخیره مستندات بر روی فضای Cloud را دارا است و همچنین از ابزارهای خوبی نیز بهره مند است.

خدمات نسخه پشتیبان Prey

اما یک نمونه جالب از این خدمات که به کار اغلب کاربران می آید ابزار Prey است. ابزاری که به شما اجازه میدهد که دادههای لپتاپ، تبلت یا گوشی هوشمند خود را به شکل آنلاین رصد کنید. بعد از نصب این ابزار این امکان را دارید که داده هایی را از گوشی هوشمند خود به شکل آنلاین و در فضای Cloud ذخیره کنید و از هرجایی با حساب کاربری Prey به آنها دسترسی داشته باشید:

در زمانی که گوشی هوشمند یا لپتاپ شما مفقود یا دزدیده شود قادر به بازیابی همه اطلاعات لازم خود از فضای Cloud هستید.

اینها تنها نمونه هایی از خدمات SaaS هستند که البته روز به روز نیز در حال گسترش است. شما چه موارد دیگری از SaaS را سراغ دارید و نظرتان در رابطه با این خدمات چیست؟

منبع: تابناک